«Самұрық-Қазына Контракт» ЖШС 2022 жылдың басынан бері қордың сатып алу тәртібін реформалау бойынша жұмыстар жүргізіп келеді. Барлық қолға алынып жатқан шаралар – сатып алудың ашықтығын арттыру, Қаржы министрлігі мен Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігімен бірге жұмыс жасау, сондай-ақ бір көзден алу тәсілімен сатып алу негіздерін қысқарту мәселелерімен тығыз байланысты. Атап айтқанда, құжаттар саны қысқарды. Егер бұрын қолданыста сатып алуды реттейтін 9 түрлі 3 деңгейлі құжат болса, қазір олардың орнына бір ғана тәртіп бекітілді. Бұл бірыңғай құжатта өзге құжаттарға сілтемелік нормалары жоқ, яғни барлық сатып алу рәсімдерінің сипаттамасы қамтылады. Қор қазақстандық бизнес үшін, әсіресе отандық тауар өндірушілер және шағын не орта бизнес субъектілері үшін жаңа преференциялар енгізді. Біріншіден, отандық тауар өндірушілерді қамтамасыз етудің барлық түрлерінен, оның ішінде авансты қайтарудан босатылды. Тендерлерде ғана емес, сондай-ақ баға ұсыныстарын сұрату тәсілімен сатып алуда да шарт сомасының кемінде 30% мөлшерінде авансты төлеу міндетті.
Екіншіден, отандық тауар өндірушілер мен шағын немесе орта бизнес үшін тауар жеткізілген күннен бастап 5 жұмыс күні ішінде есеп айырысады. Үшіншіден, шағын немесе орта бизнес өкілдері үшін тендерлерге қатысу кезінде 1% мөлшерінде шартты жеңілдік, әлеуетті жеткізушілердің ең төмен бағалары тең болған кезде ШОБ субъектілеріне басымдық түріндегі жеңілдіктер беріледі. Төртіншіден, отандық өндірушілер үшін ең аз жеткізу мерзімі – кемінде 60 күн, күрделі тауарлар үшін – кемінде 120 күн белгіленген.
- ЖАҢА ӨНДІРІСТЕР БАҒДАРЛАМАСЫНА ҚАТЫСУ ҮШІН КІМГЕ ЖӘНЕ ҚАЙДА ХАБАРЛАСУ ҚАЖЕТ?
Қордың «Жаңа өндірістер бағдарламасы» Қазақстанда бұрын-соңды болмаған жаңа өндірістерді құруға сатып алу құралдарын қолдану арқылы жәрдемдесуге арналған жоба. Бағдарламаның негізгі мақсаттары – жаңа кәсіпорындар құру, атап айтқанда өңдеу өнеркәсібінде жаңа өндірістер ашу, жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарды жаңғырту, елде шығаратын өнімдер номенклатурасын кеңейту және импорт алмастыру. Ал басты міндеті – аталған мақсаттарға жету үшін тиісті жағдайлар мен тетіктерді жасау. Бағдарламаға қатысу үшін біздің сайтта (www.skc.kz), сатып алу порталында бағдарламамен танысу қажет. Бағдарлама 5 кезеңнен тұрады. Бірінші кезеңде «Самұрық-Қазына» қорының сатып алуларындағы таза импорт пулы қалыптастырылады. Екінші кезеңде кәсіпкерлер осы таза импорт пулына қарап, жаңа тауар өндірісін қою мақсатымен бағдарламаға қатысуға өтінім береді. Барлық өтінімдер «Самұрық-Қазына Контракт» мекемесінде және оның сайтында қабылданып, қаралады. Үшінші кезеңде қаралған өтінімдер арасынан жаңа өндіріс жобалары критерийлеріне сәйкесі таңдалып, мақұлданады. Төртінші кезеңде қордың жобаларды мақұлдау комиссиясы қолдап, рұқсатын алғаннан кейін кәсіпкер мен «Самұрық-Қазына» ұйымдарының арасында офтейк-келісімшарт жасалып, жобаның іске асырылуы басталады. Бесінші кезеңде жобаның іске асырылу жағдайы бойынша мониторинг жүргізіледі. Жалпы алғанда, жаңа өндіріс құру жобасы – сатып алу саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша қор басқармасының шешімімен бекітілген қор және қор ұйымдары офтейк-келісімшартты жасасу және орындау тәртібі шеңберінде іске асырылатын жобалар тізбесіне енгізілген жоба. Бағдарламаның операторы – «Самұрық-Қазына Контракт» ЖШС. Қосымша ақпарат алу үшін 8 7172 570275 (ішкі 402) номеріне хабарласуға болады.
- СҰРАНЫСҚА ИЕ ТАУАРЛАР ТІЗБЕСІ НЕМЕСЕ ТАЗА ИМПОРТ ПУЛЫ ДЕГЕН НЕ?
Таза импорт пулы дегеніміз – қордың бүкіл сатып алу көлемінің ішінде тек импортталған, яғни отандық үлесі жоқ тауарлар тізілімі. Жылына бір рет бекітіледі. Әр тоқсан сайын жаңартылады. Қазіргі таңда таза импорт пулына 4,5 мың тауар атаулары кіреді. Олардың сатып алу құны 5-жылдыққа 141 млрд теңгені құрайды. - АЛ «ОФТЕЙК-КЕЛІСІМШАРТ» ШЕ? Офтейк-келісімшарт – тапсырыс беруші мен өнім беруші арасында тауарды жеткізуге жасалған шарт, оны өнім беруші болашақта жеткізуді жоспарлайды және қамтамасыз етеді. Жеткізудің құны, саны (көлемі) және мерзімдері бойынша алдын ала келісілген шарттарда болады. Жалпы алғанда 3-5 жылға жасалатын ұзақ мерзімді келісімшарттар.
- БҮГІНДЕ ҚАНША ОФТЕЙК-КЕЛІСІМШАРТ ЖАСАЛДЫ? ҚАЙ САЛАЛАР БОЙЫНША?
Бүгінгі таңда, бағдарлама аясында 52 жоба қордың тарапынан қолдау тапты. 2018 жылдан бері жалпы сомасы 93 млрд теңгеден астам 285 офтейк-келісімшартқа қол қойылған. Негізінен өңдеу саласы: химия, машина жасау, электронды өнеркәсіп және тағы басқалар.
- БҰЛ БАҒДАРЛАМАҒА ЕЛІМІЗДІҢ ҚАЙ ӨҢІРЛЕРІ БЕЛСЕНДІ ҚАТЫСАДЫ?
Барлық өңірден жобалар бар. Мысалға, Алматы қаласында орналасқан «Корпорация Связь» ЖШС радиостанциялар, «Элтекс Алатау» коммутаторлар, телефонды аппараттар және маршрутизаторлар, «Сервис безопасности – Центр СИЗ» ЖШС өрт сөндіргіштерді, «Nova Vision» ЖШС қорғау құрылғыларын шығарады, Алматы облысындағы «Жетысу Изолятор» ЖШС изолятор, Түркістан облысындағы «Asia Trafo» ЖШС трансформаторлар, Атыраулық «KMG Automation» ЖШС қысым датчиктерін, Екібастұздық «R.W.S. Wheelset» ЖШС жүк вагондарына арналған доңғалақты жұп өндіреді. Шымкенттік «Karlskrona LC AB» ЖШС әртүрлі насостарды, ал «ТрансПолимер» ЖШС жоғары беріктігі бар желім болтты буындар өндіруді қолға алған. Солтүстік Қазақстанда орналасқан «С.М. Киров атындағы зауыт» жүк пойыздары құрамындағы және станция парктеріндегі вагондар мен контейнерлерді күзетуді жедел бақылау үшін күзет дабылы жүйесін шығарады. Оралдық «A.PRIORI» компаниясы кеңсе креслолары мен орындықтар шығарса, «Уральскагрореммаш» жартылай тіркеме-цистерна шығаруды қолға алған. Павлодарлық «ISG Solutions» ЖШС электродтар шығарады. Ал өскемендік «Машзавод» ЖШС «құбырдағы құбыр» жылу алмастырғыш шығарады. Ақтөбелік «Kazakhstan Device Service Company» ЖШС деңгей өлшегіш, жүктеме сенсоры, манометр-термометр және динамограф шығарады. Ақмола облысында орналасқан «ТМЗ Сервис Казахстан» дизель-электр трансмиссиясы бар тиеу-тасымалдау мотовозын және дизельді-электр беріліс қорабымен жаңартылған дизельді монтаждау автомотрисасы, дизельді монтаждау автомотрисасын шығарады. Айта берсем, көп.
- «САМҰРЫҚ-ҚАЗЫНА» ҚОРЫ БАҒДАРЛАМА ШЕҢБЕРІНДЕ ҚАНДАЙ ҚОЛДАУ КӨРСЕТЕДІ?Бағдарлама шеңберінде 5 жылға дейін офтейк-келісімшартқа қол қою мүмкіндігі бар. Мысалға, осы уақытқа дейін кентаулық «Asia Trafo» ЖШС-мен трансформаторлар мен реакторлар бойынша қордың компаниялары арасында сомасы 10 млрд теңгеден асатын офтейк-келісімшартқа қол қойылған.
- ЖАҢА ӨНДІРІСТЕРДІ ҚҰРУҒА ЖӘРДЕМДЕСУ БАҒДАРЛАМАСЫНА ҚАТЫСУ ҮШІН ҚАНДАЙ ҚҰЖАТТАР ҚАЖЕТ? ӨТІНІМДЕР ҚАНША КҮН ҚАРАЛАДЫ?
Жалпы алғанда, барлық құжат толық және нақты болған жағдайда, өтінім беруден келісімшартқа қол қоюға дейін бар-жоғы 52 күн жұмсалады. Біріншіден, өтініммен бірге қажетті құжаттарды «Самұрық-Қазына Контракт» ЖШС-не қағаз жүзінде немесе «Еotinish.gov.kz» жүйесі арқылы жіберуге болады. Содан соң параллельді түрде СКК бұл құжаттарды Қордың еншілес тәуелді ұйымдарына қарастыруға жібереді, кон - курс жариялайды және «Самұрық-Қазына Инвест» ЖШС-не қаржыландыру мәселе - сі тұрғысынан қарастыруға жібереді. Осы жұмысты 30 күн ішінде атқарып, қорытынды шығарады. Содан соң «Самұрық-Қазына» комиссиясына шешім қабылдауға жібереді. Оң шешім қа - былданған жағдайда, өндірісті ұйымдастыру кестесін әзірлеп, кәсіпкер мен «Самұрық-Қа - зына» арасында офтейк-келісімшарт жа - салады. Осы кестеге сәйкес 2 жылға шейін өндірісті құру шаралары жүргізіледі. Өндіріс басталған соң, кәсіпорынды мониторингтік топ мониторинг жасау арқылы тексереді. Топтың құрамына «Самұрық-Қазына» қоры, «Самұрық-Қазына Контракт» ЖШС, қордың еншілес тәуелді ұйымдары, «Атамекен» және салалық бірлестік өкілдері кіреді. Жоба бойынша шешім қабылдау 12 критерий бойынша жүргізіледі. Жобаның техникалық және қаржылық дайындық деңгейіне қарай, одан бөлек күтілетін әлеуметтік және эконо - микалық әсеріне байланысты ұпай беріліп, есептеледі. Максимум 57 ұпай. Жоба іске асырылу барысында 5 жылға өтінім берілген ЕНС ТРУ коды, zakup.sk.kz порталында блокқа түседі. Яғни, өтінім білдірген кәсіпкерге беріледі, соған байланады, тек содан ғана сатып алынады.
- БАЛАМАЛЫ ӨТІНІМ ДЕГЕНІМІЗ НЕ? ӨТІНІМ - ДЕРДІ ҚАБЫЛДАУ ҚАНША КҮНГЕ СОЗЫЛАДЫ?
Жобаны іске асыруға өтінім келіп түскеннен кейін СКК өтінімдегі тауар бойынша бала - малы өтінім қабылдау үшін хабарландыру жасайды. Бұл Қазақстанда басқа да отандық өндірушілер бар-жоғын анықтау мақсатында жасалады. Хабарландыруды көрген соң басқа тауарөндіруші, өтінімдегі тауарды шығару - ды мақсат тұтқан жағдайда 2 апта мерзімде баламалы өтінім жіберуі керек. Барлық келіп түскен өтінімдер бағаланып, ең көп ұпай жи - наған тауарөндірушіге басымдық беріледі.
- «САМҰРЫҚ-ҚАЗЫНА» ҚОРЫНЫҢ ҚОЛДА - УЫМЕН КӘСІБІН ДӨҢГЕЛЕТІП ОТЫРҒАН КӘСІП - КЕРЛЕР КӨП ПЕ? МЫСАЛ КЕЛТІРСЕҢІЗ
Әрине, көп. Импортты алмастыру бағдарла - масы бойынша 29 кәсіпорын 52 жобаны іске асыруда. Офтейк-келісімшарт құны 93,2 млрд теңгені құрады. Оларды жүзеге асыру барысында жаңа жұмыс орындары ашылды, салық көлемі және жалпы инвестициялар көлемі артты. Жобаларды іске асыру арқылы еліміздің кәсіпорындары көптеген бұрын шықпаған өнім өндірістерін игере бастады. Мысалға келтіретін болсақ, ол трансформатор мен реакторлар, дөңгелектер, электродтар, ком - мутатор, радиостанция және тағы да басқа тауарлар. Тағы да, Қордың қолдауы бойынша 2 түрлі реестр бар. Біріншісі – қордың тауар өндірушілер ре - естрі. Бұл реестрге тіркелген отандық тауар өндірушілерге 10-нан астам преференциялар көзделген. Өндірушілер тарапынан құжаттар толық болған жағдайда, өтінім жі - берілген соң 7 күн ішінде шешім қабылда - нып тауар өндірушілер реестріне енгізіледі. Тізілімге енгеннен соң өндіретін тауарлар тізімін толықтыруға немесе мерзімін ұзар - туға өтінім беруге болады. Қазіргі таңда бұл реестрге 700-ден астам ұйым кіреді, ал өн - дірілетін позициялар саны 25 мыңға жуық. Екіншісі – мүгедектер ұйымдары реестрі. Мүгедектер ұйымдары реестрінің ерекше талабы – мүгедек қызметкер саны неме - се олардың жалақасы кемінде 51% құрау қажет. Қазіргі таңда бұл реестрге 40-тан аса ұйым кіреді, ал өндірілетін позициялар саны 2,7 мыңға жуық.
- «САМҰРЫҚ-ҚАЗЫНА» ҚОРЫ ОРТАЛЫҚ ЖОБАЛЫҚ КЕҢСЕСІНІҢ ИМПОРТТЫ АЛМАСТЫРУ ЖӘНЕ ЖЕРГІЛІКТІ ҚАМТУДЫ ДАМЫТУ ЖӨНІНДЕГІ ОТЫРЫСТАРЫНА ҚАЛАЙ ҚАТЫ - СУҒА БОЛАДЫ?
Қазіргі таңда орталық жобалық кеңсесінің импортты алмастыру және жергілікті қамтуды дамыту жөніндегі отырыстары тұрақты түрде өткізіліп тұрады. Кәсіпкерлер тарапынан отырыс өткізуге сұраныс болған жағдайда, проблемалық мәселе туын - дағанда да отырыс өткізуге мүмкіндік бар. Аталған отырыстарға қатысу ашық. Сондай-ақ, «Самұрық-Қазына Контракт» ЖШС қолдау шаралары бойынша онлайн немесе офлайн тұрақты түрде семи - нарлар өткізеді. Оған бизнес өкілдері, өңірлік кәсіпкерлер палатасының қыз - меткерлері, мемлекеттік қызметкерлер, ассоциация мен одақтар өкілдері және тағы басқалар қатысады.
- ӨҢІРЛЕРДІ АРАЛАП КӘСІПКЕРЛЕРМЕН КЕЗДЕСІП ЖҮРСІЗДЕР. СОЛ КЕЗДЕСУ - ЛЕРДІҢ НӘТИЖЕСІ ҚАНДАЙ? ҚАНДАЙ СҰРАҚТАР ЖИІ ҚОЙЫЛАДЫ?
Негізінен, сатып алу процесі туралы сұрақтар көп туындайды. Сонымен қа - тар, Қор тарапынан көрсетілетін қолдау шаралары мен процедуралары жайын - да ақпарат сұрайды. Атап кететін жайт, көптеген кәсіпкерлер хабардар және толыққанды жауапты талап ететін нақты сұрақтар қояды. Сондай-ақ, zakup.sk.kz порталының жұмысы, оны қалай ары қарай қолайлы қылу бойынша өздерінің ұсыныстарын да айтып жатады.
- АЛДАҒЫ ЖОСПАРЛАРЫҢЫЗ ҚАНДАЙ?
Алдағы жоспарлар, жоғарыда аталған қолдау шараларын одан әрі оңтайланды - ру. Импортты алмастыру бағдарламасын электронды түрге ауыстыру. Кәсіпкер - лердің ұсыныстары бойынша сатып алу - ды қолдау шараларын қолдана отырып, отандық тауар өндірушілер өндіретін тауарлар санын арттыру, отандық қамту - ды одан әрі арттыру және дамыту.
Дерек көзі: https://sknews.kz/online/601-sk-news-n3-4-208-209/mobile/index.html